Ытти ҫӗрте ҫимеҫҫӗ тесшӗн мар-ха. Сӑмахӑмӑр — шкулти апатлану пирки.
Улатӑр, Патӑрьел, Вӑрнар, Канаш, Комсомольски, Хӗрлӗ Чутай, Шупашкар, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Тӑвай районӗсенчи шкулсенче вӗренекен мӗнпур ачана кӑнтӑрлахи апатпа тивӗҫтернӗ. Красноармейски районӗнче шкулта вӗренекенсен 95,8 проценчӗ, Сӗнтӗрвӑрри районӗнче 96,9 проценчӗ, Шупашкарта 95,7 проценчӗ, Улатӑрта 95,2 проценчӗ, Ҫӗнӗ Шупашкарта 94,9 проценчӗ, Ҫӗмӗрлере 94,6 проценчӗ шкулта апатланать.
Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Канашра, Ҫӗмӗрлере, Улатӑрта тата 17 районта ачасене шкулта кунне икӗ хутчен апат ҫитереҫҫӗ.
Чӑваш Енри вӗренӳ учрежденийӗсенче ӑс пухакансен 97 процентне пӗлтӗр вӗри апатпа тивӗҫтернӗ. Кӗҫӗн классенче вӗренекенсенчен 98,9 проценчӗ шкулта апат ҫиет, 5–11-мӗш класра вӗренекенсенчен — 96 проценчӗ.
Чӑваш Ен полицейскийӗсем трактор вӑрланӑ ӳсӗр арҫынна тытса чарнӑ. Ку нарӑс уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Юратакансен кунӗнче, пулнӑ.
Хӗрлӗ Чутай районӗн арҫынни Юратакансен кунӗнче савни патне ҫитес тесе ял хуҫалӑх предприятийӗн тракторне ларса кайнӑ. Вӑл темиҫе кун ялти пӗр ҫыннӑн килӗ умӗнче тӑнӑ.
Ку арҫынна, тракторпа пыраканскере, ҪҪХПИ ӗҫченӗсем чарнӑ. Документсене тӗрӗсленӗ чухне пакунлисем унран эрех шӑрши кӗнине туйнӑ. Тӗрӗслӗх тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Трактор кил умӗнче ларнӑ, ҫавӑн ывӑлӗ тарнӑ та унпа. Ашшӗне нимӗн те каламан вӑл — ларнӑ та Етӗрнери савни патне вӗҫтернӗ. Унӑн водитель удостоверенийӗ те пулман. Халӗ ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнар ял тӑрӑхӗ пекки республикӑра та урӑх ҫуккӑн туйӑнчӗ унта пулса курнӑ хыҫҫӑн.
Ҫав тӑрӑхра иртнӗ эрнекун Муниципалитет пӗрлешӗвӗсен республикӑри канашӗ семинар-канашлу ирттерчӗ. Унта вӑл пӗлтӗр ҫӗнӗрен суйланнӑ 98 ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне йыхравланӑ.
Муниципалитет пӗрлешӗвӗсен республикӑри канашӗн ӗҫ тӑвакан директорӗ Станислав Андреев, сӑмахран, пӗр бюджет йышӑнса теприне йышӑниччен пурӑнса ҫитиччен те ял тӑрӑхӗсен ҫӗнӗ пуҫлӑхӗсене ӗҫ йӗркине ӑнланса илме тесе шухӑшлать.
Ҫӗнӗрен суйланнӑ пуҫлӑхсене атнарсен пурнӑҫӗпе туллин паллаштарчӗҫ. Пӗр пекрехех хыснапа тӗрлӗрен пурӑнма май килнине унти ялсенчи кашни урамра тенӗ пек ача-пӑча лаптӑкӗсем вырнаҫтарни, фонтансем, урамри кашни юпа ҫинче хунар ҫунни тата ытти те ҫирӗплетсе парать.
Вӗрентекенсем те ҫынах та ӗнтӗ, вӗсем те шӑнман пӑрпа ним лартса яма пултараҫҫӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Пантьӑк ялӗнче тулли мар вӑтам пӗлӳ паракан шкулта ӗҫленӗ пӗр учителе вырӑнти мировой суд укҫа тӳлевӗ илнӗ чухне улталанӑшӑн айӑпланӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 159.2 статйин 1-мӗш пайӗпе явап тыттармалла тунӑ.
Шкулта вӗрентекенте ӗҫленӗ вӑхӑтра ҫав арҫын 2006 ҫулта вырӑнти социаллӑ хӳтлӗх пайне ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ тӳлевшӗн укҫа илме хутсем тӑратнӑ. Ялти специалистсен ун пек ҫӑмӑллӑх пур-ҫке.
2009 ҫулта ӑна ӗҫрен хӑтарнӑ. Анчах ку факт пирки арҫын социаллӑ хӳтлӗх пайне пӗлтермен. Шучӗпе виҫӗ кунтах хыпарламалла пулнӑ тесе асӑрхаттарать республика прокуратури.
Ӗҫрен пӑрахнине пӑхмасӑрах арҫын пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗчченех уйӑхсерен укҫа илсе тӑнӑ. Пӗтӗмпе унӑн кӗсйине ҫапла майпа 57 пин тенкӗ кӗнӗ.
Улталанӑ тесе суд ун тӗлӗшпе 120 сехет ӗҫлеттермелле йышӑну кӑларнӑ.
Юлашки ҫулсенче пирӗн республикӑра цифра телекуравӗ вӑйлӑ аталанса пырать. Раҫҫейӗн телевиденипе радио трансляцилекен станцийӗн Чӑваш Енри филиалӗ цифра эфирне юлашки вӑхӑтра икӗ мультиплекспа ӗҫлеттерсе ячӗ. Пӗрремӗш мультиплекса 10 телеканал кӗрет: «Пӗрремӗш канал», «Россия 1», «Матч ТВ», «НТВ», «Петербург-5 канал», «Россия К», «Россия 24», «Карусель», «Раҫҫейӗн обществӑлла телевиденийӗ» (ОТР), «ТВ Центр – Москва».
Иккӗмӗш мультиплексра та 10 телеканал: «РЕН ТВ», «СПАС», «СТС», «Домашний», «ТВ-3», «Пятница», «Звезда», «Мир», «ТНТ», «МузТВ».
Икӗ мультиплекса Шупашкарти антенна тытать. Ҫав вӑхӑтрах пӗрремӗш мультиплекс (РТРС-1) республикӑра сарӑлнӑҫемӗн сарӑлсах пырать. Халӗ, ав, пӗрремӗш мультиплексри каналсене Хӗрлӗ Чутай тата Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗк тӑрӑхӗнче пурӑнакансем те, пурӗ 25 пин ҫын, курма тытӑннӑ.
Татьянӑсен кунӗнче Хӗрлӗ Чутайри тӗп вулавӑшра ҫак районти Калкасси ялӗнче ҫуралнӑ Анатолий Алексеевич Тихоновӑн «Ӗмӗтӗм ман малалла…» кӗнеке хӑтлавӗ пулчӗ. Анатолий Алексеевич хӑй вӑхӑтӗнче бухгалтер пулса районти тӗрлӗ организацисенче ӗҫленӗ, ҫав вӑхӑтрах 3-мӗш ушкӑн инваличӗ пушӑ вӑхӑтра поэзипе интересленнӗ. 2013 ҫулта унӑн пӗрремӗш кӗнеки — «Ӗмӗтленнӗ, ӗмӗтленетӗп-ха...» сӑвӑсен пуххи — вулавшӑн ача-пӑча уйрӑмӗнче кун ҫути курнӑ. Зоя Спиридонова поэт-композитор Анатолий Ӗмӗтӗн сӑввипе «Мӑшӑрӑм» ятлӑ юрӑ кӗвӗленӗ. Автор ӑна хӑйӗн мӑшӑрне — Лидия Федоровнӑна — халалланӑ.
Литература ҫулталӑкӗнче, раштав уйӑхӗнче кун ҫути курнӑ ҫӗнӗ кӗнекере ытларах юрату ҫинчен хайланӑ сӑвӑсем. Кӗнеке хуплашки те, тӳрех вулакана хӑй патне туртать, сӑвӑсем чуна тыткӑнлаҫҫӗ. Хӑтлава Елена Чубайкина библиотекарь ертсе пычӗ. Пухӑннисем малтанах «Мӑшӑрӑм» юрӑ итлесе киленчӗҫ. Анатолий Ӗмӗт районти «Пирӗн пурнӑҫ» хаҫатпа, республикӑра тухса тӑракан «Ҫамрӑксен хаҫачӗ» хаҫатпа, «Капкӑн» журналпа туслӑ ҫыхӑну тытать.
Кӑшарни умӗн православи тӗнӗпе пурӑнакансем кунӗпех типӗ тытаҫҫӗ, кӑрлачӑн 18-мӗшӗ — Кӑшарни типпи. Хӗрлӗ Чутайри Турӑ Хӗресне Ҫӗкленӗ чиркӳре тӑрӑшакан Максим аттепе Татиана анне тата ӳнер шкулне ҫӳрекенсем Атнарти тата Ут-Тапӑрти стационарсене выртакан ватӑсемпе тӗл пулчӗҫ.
Максим атте ватӑсене ҫывхаракан Турӑ уявӗсем пирки ӑнлантарса пачӗ: ҫак кунсенче Таса сывлӑш вӑйӗпе шыв сӑвапланни, ҫав шыв ҫынсене ҫылӑхсенчен, тӑшмансенчен, чир-чӗртен хӑтарни пирки каларӗ.
Ҫамрӑк артистсем Татьяна Зарубина ертсе пынипе ватӑсене чуна тивекен концертпа савӑнтарчӗҫ.
Максим атте пухӑннисене асӑнмалӑх Сӑваплӑ Лука иконине парнелерӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче кӑрлачӑн 13-мӗшӗнче Хӗл Мучипе Юрпикесен парачӗ иртнӗ. Ҫак кун, ҫанталӑк ытлашши сивех пулмарӗ, анчах та Хӗл Мучи кунӗпех ҫил-тӑман ҫавӑрттарчӗ.
Мероприяти Хӗрлӗ Чутайри тӗп тӳремре вырнаҫтарнӑ Чӑрӑш тавра иртрӗ. Вӗсене саламлама район администрацийӗн ертӳҫи Александр Башкиров та тухнӑ.
Районти тӗрлӗ ялтан пуҫтарӑннӑ Хӗл Мучисемпе Юрпикесем ҫанталӑкпа тупӑшса тӗрлӗ ӑмӑртусенче савӑннӑ, вӑйӑ-кулӑ вылянӑ, илемлетнӗ чӑрӑш тавра юрӑсем юрласа ҫаврӑннӑ. Мероприятие курма халӑх та вӑйлӑ ҫил-тӑман алхаснине пӑхмасӑрах сахал мар пуҫтарӑннӑ, вӗсене вӑл кӑмӑла кайнӑ.
Хӗллехи каникул вӑхӑтӗнче республикӑри ача ҫурчӗсем пушанса юлаҫҫӗ. Кӑҫал пӗр ушкӑн Ялтӑри «Артек» ача-пӑча центрне кайнӑ. Теприсем «Ылтӑн пучах» уйлӑхра пулнӑ. Ыттисем Ҫӗнӗ ҫула ҫӗнӗ ҫемьере кӗтсе илнӗ.
Ачасем ҫемьесенче пурӑннӑшӑн савӑннӑ. ЧР Вӗренӳ министерстви чӗнсе каланине Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Красноармейски, Пӑрачкав районӗсенче, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисенче пурӑнакансем чун ҫывӑхне илнӗ. Асӑннӑ тӑрӑхсенче ачасене каникула йышӑнакансем ытларах пулнӑ.
«Ҫӗнӗ ҫул — ҫӗнӗ ҫемьере!» акци тӑлӑх шӑпӑрлансене асамлӑха ӗненме, ҫемье телейне туйса курма май парать.
Сурхури кунӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнче йӑлана кӗнӗ йӗлтӗрҫӗсен ӑмӑртӑвӗ ирттернӗ. Райцентрӑн тӗп стадионӗнче иртнӗ ӑмӑртӑва район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, администраци ертӳҫи Александр Башкиров, районти хӑшпӗр ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсем те хаваспах хутшӑннӑ.
Сурхури уявӗ ячӗпе ирттернӗ мероприятире йӗлтӗрҫӗсем 1200 тата 1800 ҫухрӑма парӑнтарнӑ. Чи ҫамрӑк йӗлтӗрҫӗсем Владимир Кондратьевпа Ева Кутузова, ҫулӗсемпе чи аслисем Людмила Михуткинӑпа Валентин Харитонов пулнине районӑн официаллӑ сайчӗ пӗлтерет.
Ҫӗнтерӳҫӗсене Хисеп хучӗпе тата парнепе, 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑн йышӑннисене Хисеп хучӗпе чысланӑ.
+22.3 °C